Tradisjonsmat laget av oppdrettsfisk. Ja-ja.....
I motsetning til oppdrettskyr, oppdrettsgriser, oppdresssauer og oppdrettsfjørfe tenker du vel på?
.... eller oppdrettsfrukt og oppdrettsgrønt....
Godtar du bare vilt og ting som er høstet i villmarken?
Er ikke norsk tradisjonsmat mer enn neandertalkosthold for deg?
Nei, no er du streng, Deffe. Som om vi berre har neandertalmat og pellets å velgje mellom. Eg har lært etter kvart at kosthaldet og omgjevnadane til maten eg tek til meg, har svært mykje å seie for smaken.
Du veit eg meskar meg med kystgeit kvar jul og nyttårsaftan (Du har endåtil smakt kjøtet) Etter å ha hatt dette som tradisjon i 58 år, meiner eg å ha funne dei mest avgjerande suksessfaktorane. Og det aller viktigaste er for og beitetilhøve. Dyr som går i sydvendt, bratt beitemark, og kan velje mellom taren og alt som veks opp til 500 meter, har desidert beste smaken.
For å få den perfekte smaken er det også viktig at dyret er vakse nok. Et du kjekjøt, er dette sjølvsagt både mørt og godt. Men det manglar den perfekte smaken som spesielt ligg i feittet. Denne smaken kjem fyrst etter minst to vintrar. Eg reknar med at det har med inntaket av tare å gjere, som er eit viktigare tilskot når snøen dekkjer alternativa.
Det er også ganske vesentleg skilnad på geit og bukk. Grabukk vil ein ikkje ha til mat, men gjeldbukk er det perfekte. (I år hadde eg to bukkar, ein toåring og ein svær treåring, frå ulike gardar.)
Om du tek deg ein tur til den iberiske halvøy, burde det også vere råd å merke skilnaden på kvitgris og iberisk svin, spesielt om du får tak i kvaliteten "Bellota". Desse dyra har vorte fora med eikeneter ei god stund før slakting.
Eg har smakt mykje rart av laks. Villaks har eit typisk kjenneteikn, han er fast i fisken. Betre kondisjon, og meir fornuftig næringsinntak. No finnest det oppdrettarar som har svært gode lokalitetar for anlegga sine, med straum og passeleg kaldt vatn. Men dei aller fleste driv lysbehandling av fisken, slik at han veks raskare enn naturleg. Då gjeld det at fisken fastar litt før slakting, elles vert han laus.
Utan at eg har fått kontrollert det, er det også andre skilnadar, med smaksspekterert, som kan komme av foret. Som kjent er dette tilsett ganske mykje soya. Villaks et ikkje sånt.
Får av og til laks (og småfisk) frå Erviks- og Åheimselva. Pluss ein havlaks når eg er heldig. Dei likar eg å grave eller speke. Då kjem den fantastiske smaken fram.
Røykjelaks er eg også minst like glad i, men her er eg mindre nøye. Røyksmaken kamuflerer litt for dei mest sublime nyansane i laksekjøtet. Då kan ein like gjerne bruke oppdrettslaks.
Men det er sjeldan eg tek balet med å sende laks til røyking. I staden kjøper eg ferdigrøykt. Denne varierar ein del kvalitetsmessig, fyrst og framst i røykegrad og kor fast han er i fisken. Går du for Svanøylaks, er dette min favoritt. Men han er dyr, og vert for belastande for budsjettet når eg skal ha laks ofte (tjukke skiver er best, meiner eg også) Så eg har helde meg til denne frå Sotra med svart innpakning, som dei sel på Rema. Men eg preppar han: før bruk tek eg laksen ut, og legg eit lag grovsalt mellom rådet og den medfylgjande pappskiva. Deretter legg eg laksen i "styggekjøleskåpet" utan plast. Etter tre - fire dagar tek laksen til å bli mykje fastare. Då fjernar eg alt saltet (det er ikkje sunt for oss med blodtrykk, må vite), og legg laksen i kjøleskåpet att eit par dagar (så lenge eg orkar vente, eller har att av gamlelaksen eg kjøpte tidlegarae. Hugs å finne laksar med god datostempling)
Dette verkar på det meste billeglaks, men hugs: født staur vert aldri flaggstong.