Ja, det rekrutteres ikke for mange menn på visse typer lærerutdanninger.
Mannlige lærere med kurant pedagogisk utdannelse og fagbakgrunn som det faktisk er behov for er det ytterst få av blant søkermassen i dag.
Ja, verst er det ned på barnehagelærerutdanningene. 1-7 rekrutterer noen, men det er større andel blant 5-10 og 8-13. Fullstendig katastrofe er det ikke, men jo mindre barna er, dess færre mannlige studenter er det.
Dette er rett. Eg har sett ei klar utvikling dei siste ti åra, der mannlege lærarar som sluttar for pensjonsalderen vert erstatta av unge, kvinnlege lærarar. Eg er glad vi har fått kvalifiserte lærarar, for det er trass alt det viktigaste, men tendensen er klar, det vert færre mannlege lærarar.
Eg meiner at årsaken må vere den låge løna, sett i samanheng med at arbeidsvilkåra har vorte annleis, og då meiner eg ikkje til det betre. Læraryrket trur eg må vere eit av dei mest spennande, utfordrande og interessante yrka vi har. Men løna startar på 450 000 for dei med fireårig utdanning, og med eit år eller to tilleggsutdanning og seksten års ansiennitet kjem du godt og vel 100 000 høgre. (Så er det lokale tillegg innimellom).
Arbeidstida er typisk 43 timarsveke, men svingar med arbeidsoppgåvene. Med skulesentraliseringa har vi fått fleire skular med parallellklasser. Og dersom du skal rette norsktentamenar i ungdomsskulen kan det bli beinhardt. Eg brukte typisk 35 - 40 minutt på å rette/evaluere ein tentamen i 9.klasse. Eg hadde ein klasse på 30 elevar, men eg snakka med ein kollega som hadde flytta bort frå Bergen, der ho hadde undervist norsk i fire parallellklasser. Det skulle tilseie 30 elevar * 4 parallellar *35 minutt * 2 (hovud- og sidemål) = ca 70 timars sesongarbeid. Heldigvis er det langt enklare å rette eksamen enn tentamen (der skal du berre sette karakter, og slepp frampeik/vurdering for vidare læring).
Ingen skikkelege mannfolk vil seg så vondt, så eg er den siste mannlege læraren som har undervist i norsk i ungdomsskulen på min skule.....og det er vel ti år sidan eg lurte meg over til andre oppgåver (mellomtrinnet er lettare å forholde seg til når det gjeld norsk) Men det er langt mellom mannlege lærarar når det gjeld norsk, ikkje berre i ungdomsskulen. Var nettopp på ei samling for norsklærarar på små- og mellomtrinnet. Vi ar rundt hundre deltakarar, og eg kunne ikkje telje meir enn seks mannfolk...
Guterolla har også endra seg i laupet av mi yrkeskarriere. "Flink-gut" er mindre status enn nokonsinne, og nerdekommentarar kjem både direkte og indirekte. "Flink pike" har vi heldigvis ein god del av, men høvet mellom desse er urovekkjande. Eg har ikkje gjort undersøkingar, men kjenner på meg at gutane gjer det dårlegare enn tidlegare.
Samstundes ser eg at lesedugleiken har endra seg, spesielt hos gutane. Skulebiblioteket har ikkje lenger personalressurs, så her går utlån etter skure-og-gå-metoden. Eg registrerer at det er mindre utlån, og det er nok mange grunnar til dette. Engelskdugleiken er på veg opp, noko som eg trur har samanheng med dataspel online, som stimulerer læringa.
I uro for framtida og kvalitetsiver har politikarane utvida tida elevane skal vere elevar. Attende på starten av70-talet vart obligatorisk skuletid utvida frå 7 til 9 år, noko som ganske sikkert var nødvendig. Men fyrsteklassingane gjekk berre 15 timar i veka, og i mi oppvekst på landsbygda var det stor grad av heimeverande foreldre (mødre, men også fedre som hadde yrke der ungane såg dei). Deltid var og er endå vanleg, fordi mange ynskjer å bruke meir tid saman med ungane. Men stadig fleire legg seg til eit levesett der ein er nøydd til å ha to fulle inntekter. Ungane vert då institusjonerte alt frå eittårsalder. Og dei møter forsvinnande få menn i barnehagen. Dei to eg kjenner frå vår lokale barnehage har etter kvart gått over til anna arbeid.
I 1997 innførte ein tiårig obligatorisk skule. Det vart etter kvart klaga over nivået i ymse fag, så det har vore utviding av timetal, slik at alle frå fyrste til sjuande klasse har fått auka timetal for veka. No har ein prøvd å måle resultata av dette. Og det er ingen påviseleg positiv effekt av "skulesatsinga". Men vi ser at det er massevis av dropout på VGS.
Ser ein dette i samanheng med krava til lærarutdanninga, så vel som krav om stadig større mengder formalkompetanse i andre yrke, er det ikkje utenkjeleg at mange gode, naturlege talent vert hindra i å blomstre og innfri sitt potensiale på grunn av formalitetar. Og aukar no eigentleg kvaliteten på tenestane og produkta som skapast? Eg trur ikkje det.
