Røykelaks (og gravlaks) kan lett lagast ut frå ting du kjøper i butikken.
Røykelaks kan modifiserast frå ganske trist vakuumpakka standardvare. Du kjøper ei lakseside (passeleg røykt - det må ikkje vere desse nesten fri for røyksmak, då heller ei med røykesyre). Legg laksesida opp-ned på eit lag med grovsalt, og la det ligge i kjøleskåp over natta. Vitsen er å trekkje ut vatnet som er blese inn i standardvaren. Neste dag (eller dagen etter) børstar du bort ALT saltet og heng sida etter halen i kjøleskåpet to-tre døgn. Sett ein tallerk under, slik at du ikkje grisar ut kjøleskåpet. No kan du skjere opp laksen i tynne skiver.
Feilen med det meste av kjøt og fisk er at det er for mykje vatn i standard handelsvare. Så noko av det tilsvarande kan gjerast med gravlaks, eller spekelaks, som vi laga det før i tida.
Skilnaden på gravlaks og spekelaks, er i hovudsak at spekelaksen ikkje har smakstilsettingar. Gravlaks har normalt dillsmak, og serverast med søt sennepssaus, men kan varierast med einebær, whisky, estragon, kvitlauk (som eg tykte var ein smakskræsj med laksen). Oppskrifta er superenkel; legg eit lag grovsalt på eit fat, og legg ein laksefilet med skinnsida ned oppå. Strø over litt sukker (ei skei eller to) og fire gonger meir salt (grovsalt om du vil ha eit sunnare alternativ) Ta neste laksefilet (ein laks har normalt to filetar, må vite), og strø på salt og sukker på kjøttsida. Denne leggast over den andre, men anføttest (i 69-stillinga), så legg du ei flat plate med eit lodd på to-tre kg på toppen. Må stå nokre dagar, men snu filetane helst kvar dag, og slå av væska som dannar seg. Skrap av salt/sukkerblandinga før du skjer opp i så tynne og store (skjer på skrå) skiver som råd.
Gravlaks lagast på akkurat same måte, men med dill (eller andre godsaker) på både skinn- og kjøtsidene når du legg laksen i press.
